ĆAMIL DURAKOVIĆ, NAČELNIK OPĆINE SREBRENICA

 

ĆAMIL DURAKOVIĆ, NAČELNIK OPĆINE

U SREBRENICU ĆE SE
I DALJE DOLAZITI,
ALI MNOGO VIŠE I OSTAJATI

Tekst Zekerijah Hadžić
Fotografije Općina Srebrenica

Mogao je, da je htio, ostati u državi koja slovi za slobodnu, demokratičnu i najveću svjetsku silu.
Odlučio je, sa akademskim zvanjem, vratiti se u rodni grad i u punom kapacitetu učestvovati u stvaranju novog, boljeg života za sve njegove građane.
Možda oprostiti, ali ne i zaboraviti dešavanja u vremenu pokušaja zatiranja svih ljudskih vrijednosti. Uprkos bolnim uspomenama šesnaestogodišnjaka, sinonim je novog vremena, sa rijetko viđenom energijom i nesalomivom uvjerenošću u mogućnost života jednih sa drugima, a ne jednih pored drugih.
Sve navedeno i još mnogo toga je Ćamil Duraković, čovjek kakvih Bosna i Hercegovina treba mnogo više, da bi bila bolja, ljepša, prosperitetnija.

BH BUSINESS MAGAZINE:
Gospodine Duraković, šta su bila osnovna obilježja općine Srebrenica u prijeratnom periodu?

DURAKOVIĆ:
Devedesetih godina prošlog stoljeća, prirodnim resursima je raspolagala Opština.
Svoje prirodne resurse preko privrednih preduzeća, Opština je finalizirala do gotovih proizvoda, koji su uglavnom bili plasirani na ino tržište.
Privredni subjekti bili su podijeljeni na više oblasti i industrijskih zona i to eksploatacija ruda, uzgoj, eksploatacija i prerada drveta, metaloprerađivačka industrija, tekstilna industrija, poljoprivreda i banjski turizam. Prirodni resursi kao što su rudna bogatsva, šume, ljekovito bilje i turistički potencijali, bili su temelj za opstanak, ne samo opštine Srebrenica nego i ostalih opština u okruženju.
Izbor zanimanja stanovništva je u velikoj mjeri bio usmjeren ka preradi i eksploataciji postojećih mineralnih sirovina i šumskog bogatstva. Na ovom području bio je razvijen banjski turizam u kojem su korištene prirodne ljepote i kulturno naslijeđe, kao i lovni turizam, te poljoprivreda, sa akcentom na stočarstvo.
Od industrijskih postojali su kapaciteti metaloprerađivačke, drvne, građevinske i prerade kamena.

IZOBILJE PRIRODNIH RESURSA

BH BUSINESS MAGAZINE:
Kojim prirodnim kapacitetima raspolaže općina Srebrenica?

DURAKOVIĆ:
Uslijed ratnih razaranja koja su uzrokovala egzodus stanovništva, razorena su mnoga preduzeća u Opštini.
Procjene su da se industrija opštine Srebrenica u stepenu razvoja vratila na nivo iz 1960. godine, kada je izgradnja industrije, bazirane na prirodnim resursima i počela.
Najznačajniji sektori ekonomske aktivnosti u opštini Srebrenica oslanjaju se na korištenje prirodnih resursa kojim ovo područje obiluje. Stoga, rudarstvo, odnosno eksploatacija cinka, olova, srebra i boksita, obrada metala, šumarstvo i obrada drveta, kao i prehrambena industrija, predstavljaju srž ekonomskog razvoja ove Opštine. Rast proizvodnje zabilježen je i u poljoprivredi. Također je zaživio i turizam, što podrazumijeva banje, eksploataciju izvora mineralne vode, lov i ribolov, koji sve više poprimaju na značaju.
Time se iz navedenog ekonomija Srebrenice može okarakterisati kao ekonomija malog obima, ali relativno raznolika.
Komercijalne djelatnosti odvijaju se u industrijskim zonama Potočari i Zeleni Jadar, komercijalnoj zoni užeg centra grada i rudnicima na području Opštine gdje se vrši eksploatacija ruda i minerala. Poljoprivredna proizvodnja zastupljena je na prostoru cijele Opštine.
Raspolažemo velikim rezervama vrijednih minerala, poput boksita, cinka i olova. Rezerve boksita na području Srebrenice i Milića među najvećima su u Evropi i procjenjuju se na 69.6 miliona tona. Zalihe cinka i olova procjenjuje se na 6 miliona tona. Pored navedenih, postoje također i nalazišta kadmija, šljunka, pijeska, krečnjaka, gline, kao i manja nalazišta srebra i zlata. U opštinama Srebrenica i Bratunac postoje i značajne rezerve dacita, vulkanskog kamena široko primijenjivog u proizvodnji betona, te putnoj i građevinskoj industriji. Pogodan je i za protuklizne agregate za asfaltiranje aerodromskih pisti, a može se koristiti i u dekorativne svrhe, a do danas u Srebrenici nije zabilježeno komercijalno iskopavanje ovog kamena.
Šumski resursi opština Srebrenica, Bratunac i Milići su među najvećim i najkvalitetnijim u Bosni i Hercegovini, gdje šumsko zemljište pokriva oko 67,100 hektara ili oko 60 % ukupne površine regije, sa zalihama od oko 13,750,000 metara kubnih. Više od 70% stalnih zaliha je listopadno širokolisno drveće, većinom bukva i hrast, a 30% čini crnogorično drvo i to jela, smrča i bor. Opštine Srebrenica i Bratunac pokrivaju površinu od 82.437 hektara, od kojih su 51.767 hektara kategorisani kao poljoprivredno zemljište. Raspoloživost obradivog zemljišta i to 1 hektar po stanovniku, prevazilazi prosjek u Zapadnoj Evropi.
Oko 50 % obradivog zemljišta, odnosno 16.000 hektata, smatra se visokokvalitetnim i pogodnim za intenzivnu proizvodnju. Ovo je zemljište većinom smješteno u Podrinju i na platoima uglavnom je ravno, uz nagib manji od 8 % i sa nadmorskom visinom manjom od 300 metara. Drugi dijelovi regije su brdovitiji i manje plodni, prvenstveno pogodni za uzgoj stoke i voćarstvo, posebno jagodičastog voća, na padinama brda i planina sa nadmorskom visinom od 400 do 1.500 metara.

OTVORENOST ZA INVESTITORE

BH BUSINESS MAGAZINE:
Koje privredne grane imaju najveće potencijale za ulaganje i koje aktivnosti činite u privlačenju investitora?

DURAKOVIĆ:
Područje opštine Srebrenica obiluje resursima itekakoko pogodnim za investiranje, a to se prije svega odnosi na eksploataciju i preradu kamena, banjski turizam i eksploataciju ljekovite mineralne vode, šumarstvo i drvno-prerađivačku industriju, poljoprivredu i prehrambenu industriju.
Uspjeh ranijih ulaganja pokazuje da Srebrenica ima potencijal da privuče investitore i nudi različite komparativne prednosti, koje je čine privlačnom.
Najvažnija prednost jesu obimne javne investicije i značajno prisustvo donatora u regiji, odnosno javna ulaganja u poboljšanje infrastrukture, poljoprivrednu proizvodnju, usluge podrške biznisu, kao i u pružanju tehničke pomoći preduzećima u vidu nadogradnje vještina radnika. Opština Srebrenica otvorena je za ulagače i predstavlja područje pogodno za poduzetništvo, a uprava je proaktivna u pogledu stvaranja uslova za razvoj biznisa i partnerskih odnosa između domaćih vlasti i poslovnog sektora.

 

BH BUSINESS MAGAZINE:
Koji sadržaji čine privrednu mapu Općine?

DURAKOVIĆ:
U Srebrenici su od 2005. godine registrovane 34 kompanije i 138 malih preduzeća.
Četiri najveće kompanije koje posluju u Srebrenici vrše eksploataciju i upravljanje prirodnim resursima, rudama, mineralima, drvetom, te upošljavaju najveći broj radnika.
Priliv novih investitora dodatno je doprinio razvoju novih grana ekonomije u Srebrenici. Šest novih kompanija otvorilo je pogone iz oblasti proizvodnje automobilskih dijelova, poslastica, berbe i prerade voća, te tekstilne industrije. Te su kompanije otvorile pogone na području naše Opštine zbog jeftine radne snage i dostupnosti sirovina. Dodatna stimulacija bili su i podsticaji koje je osigurala opština Srebrenica, a odnosi se na radne prostore, kao i Tuzlanski kanton, Vlada Federacije Bosne i Hercegovine, te neke međunarodne nevladine organizacije.
Pored kompanija, postoji i niz malih preduzeća i to maloprodajne radnje, restorani i zanatske radnje, većinom locirana u užoj gradskoj trgovinskoj zoni.
Osim toga, postoji i jedno preduzeće koje pruža usluge prevoza putnika.
Rudarstvo, banjski turizam i eksploatacija ljekovite-mineralne vode, šumarstvo i drvno-prerađivačka industrija, poljoprivreda i prehrambena industrija, hidro-potencijali, turizam i ekološki zdravo okruženje, kojeg čine vode jezera Perućac, prirodni krajolici Sušice, ski centar „Bukova glava“ i zdrava hrana, komemorijalni turizam pri Memorijalnom centru Potoči, kulturno istorijska naslijeđa, te lov i ribolov predstavljaju sektore za nosioce privrednog razvoja Srebrenice.
Zaključno sa 31.5.2014. godine u Srebrenici je poslovalo 335 privrednih subjekata, od čega je 292 aktivno, a 106 subjekata je bez oblika svojine.
U navedeno spadaju javne institucije, udruženja, stranke, sportska udruženja, mjesne zajednice, sindikalne organizacije, vjerske zajednice i kulturna udruženja. Među 11 aktivnih subjekata koja imaju dva ili više oblika svojine akcionarska društva. U državnoj svojini je ukupno 15 aktivnih javnih ustanova i jedno javno preduzeća.
Zadružnu svojinu ima 11 aktivnih zadruga, a među 53 aktivna subjekta u privatnoj svojini nalaze se subjekti u oblasti zdravstva, sporta i vjerske zajednice.
Prema podacima Poreske uprave na području opštine Srebrenica aktivno je 95 preduzetnika, a najveći prihodi su ostvareni u prerađivačkoj industriji i to 42,5%, a te 37% u djelatnosti eksploatacije ruda i kamena.

BH BUSINESS MAGAZINE:
Koje aktivnosti općinska administracija preduzima u cilju stvaranja što povoljnijeg privrednog ambijenta?

DURAKOVIĆ:
Ključ uspjeha u obezbjeđenju povoljnog privrednog ambijenta je to što je lokalna uprava Srebrenice, uspjela objediniti podršku međunarodne zajednice, odnosno donatora, javnih institucija na entitetskom i lokalnom nivou i resurse privatnog sektora, te ih aktivno uključiti u proces ekonomskog razvoja lokalne zajednice.
Tome se može dodati i Uprava koja na najefikasniji i najbrži način odgovara na sve zahtjeve subjekata i potencijalnih investitora i time se razbijaju barijere prema privrednicima i investitorima .

BH BUSINESS MAGAZINE:
Koje su dosadašnje aktivnosti na uspostavljanju poduzetničkih zona i koje mogućnosti iste pružaju?

DURAKOVIĆ:
Osnovna namjera proširenja zone Potočari jeste poticanje razvoja poduzetništva kao pokretačke snage lokalnog i regionalnog održivog privrednog razvoja, s ciljem povećanja broja privrednih subjekata na području Opštine i poboljšanja njihovih poslovnih rezultata, povećanja konkurentnosti poduzetnika, porasta zaposlenosti, te povećanja udjela proizvodnje u ukupnoj privredi. Obzirom na složenost, obim potreba i visinu sredstava koje bi trebalo uložiti, projekat ima dugoročni karakter u ovisnosti o brzini i načinu pripreme zemljišta, obezbjeđenja i operativnosti sredstava, te brzini i kvalitetu izvođenja potrebnih radova. Industrijska zona dugoročno rješava potrebe poduzetnika-investitora za poslovnim prostorom, te omogućuje poduzetnicima poslovno povezivanje, racionalizaciju poslovanja, ali i zajedničko korištenje pripadajuće infrastrukture.
Ovu opravdanost smo dokazali kroz izgradnju proizvodnih objekata za poznate investitore u industrijkoj zoni Potočari i Agroindustijskoj zoni Skelani i time povećali broj novootvorenih radnih mijesta. U pripremi je projekat izgradnje nove tri proizvodne hale od 900, 600 i 300 metara kvadratnih, što će povećati zainteresovanost eksternog investiranja i otvaranja novih radnih mjesta.
PREDNOSTI U ODNOSU NA DRUGE

BH BUSINESS MAGAZINE:
Šta predstavlja osnovne komparativne prednosti općine Srebrenica u odnosu na druge lokalne bh. zajednice?

DURAKOVIĆ:
Prednost Srebrenice u odnosu na druge bh. općine su jasna strategija razvoja, prirodni resursi i njihova finalizacija, poljoprivreda i turizam, ljudski resursi, proaktivna opštinska uprava, opštinska imovina, te pomoć lokalne zajednice, entitetske vlade i donatora privatnom sektoru u razvoju biznisa.

SINERGIJA SA PRIVREDNICIMA

BH BUSINESS MAGAZINE:
Kakav je oblik institucionalnog organizovanja privrednika sa područja lokalne zajednice i koji su načini saradnje sa Općinom?

DURAKOVIĆ:
Privrednici se organizuju u udruženja, putem kojih ostvaruju zajednička prava na nivou Opštine, entiteta i države.
Njihova saradnja sa Opštinom je višestruka, a izražena je kod pomoći privrednicima na izradi biznis planova, pomoći u rješavanju imovinsko-pravnih odnosa, izgradnji privrednih objekata u opštinskom vlasništvu i davanju na korištenje pod vrlo povoljnim uvjetima, izgradnju svih priključaka do objekta i to struje, vode, kanalizacije i saobračajnica. Opština pomaže privrednicima i u obezbjeđenju vrlo povoljnih kredita kod komercijalnih banaka, sa vrlo niskom kamatnom stopom i dugim grejs periodom. U saradnji sa međunarodnom zajednicom, sufinansiramo obuku radnika, njihovu prekvalifikaciju i lična primanja u periodu probne proizvodnje.
Obračunavamo minimalne zakonske takse i dajemo na duži rok otplate, te pratimo rad i poslovanje svakog privrednog subjekta, a sve u cilju otvaranja novih radnih mjesta i poboljšanja ekonomske moći stanovništva.

BH BUSINESS MAGAZINE:
Šta su obilježja kulturno-historijskog naslijeđa i koji potencijali razvoja turizma na području općine Srebrenica?

DURAKOVIĆ:
U novije vrijeme opštinu Srebrenica godišnje posjeti više od 50.000 posjetilaca, a dolasci su uglavnom jednodnevnog karaktera. Tokom posljednjih godina u prosjeku se ostvari oko 2.000 noćenja, mada se ovaj podatak može uzeti sa rezervom, jer se dodatni dio noćenja ostvari i u neregistrovanim objektima.
Opština raspolaže prirodnim bogatstvima i ljepotom koji čine značajan dio turističkih potencijala. Karakterišu je brdsko-planinski reljef, povoljni klimatski uslovi, raznovrsna flora i fauna, izuzetni potencijali iz oblasti lova i ribolova i ekološki čista sredina. Bogata je prirodnim i kulurno-istorijskim naslijeđem koji čine: jezero Perućac, rijeka Drina i njen kanjon, ljekoviti izvori Gubera, Lovište “Sušica“, rezervati prirode, Crni potok, stari gradovi Srebrenik, Klotjevac, Đurđevac, Šubin i Kličevac, nekropole stećaka Bašča Fojhar, Crvena njiva–Podravanje, Cura Karačići, Ćetenište- Orahovica, Gaj–Poljak, Gračić-Potočari, Greben–Urisići, Igrište–Orahovica, Kamenje-Sulice, Klotjevac, Kosa -Poljak, Kutuzerevo, Lubničko brdo-Lubnice, Mramorje-Liješće, Mramorje-Ljeskovik, Mramorje-Sućeska, Orahovica, Osonjača -Gostilj, Padalište–Poznanovići, Ridić, Sjedaljka–Bostahovine i Staroglavice, religijski i sakralni objekti Bijela Džamija, Katolička spomen kapela izgrađena na temeljima crkve Svete Marije, Memorijalni centar Potočari- Srebrenica, Manastir Sv Trojice u Sasama, Manastir Karno, arheološka nalazišta iz antičkog i srednjevjekovnog period Domavia – Sase, Municipium – Skelani, Veliki plato, Rimska nekropola Sase, Klisa Srebrenica i stari grad Srebrenik. Kulturno- sportske i zabavne manifestacije su Dani Srebrenice, Festival kratkog filma „Srebrena traka“, Muzički festival “Silvertown shine“, Festival pozorišnih predstava – „Cultural pump up“; „Osaćanski dani“, „Pančićeva regata“–jezero Perućac i druge.
Većina navedenih turističkih resursa su još uvijek na nivou neiskorištenih potencijala ili samo djelimično iskorištenih, te se uslijed nedostatka ozbiljnijih investicija i turističke infrastrukture, samo djelimično valorizuju.
Najviše posjetilaca tokom godine posjeti Memorijalni centar Potočari – Srebrenica, a mnogi od njih upoznaju i turističku ponudu u gradu.
U oblasti turizma funkcioniše Turistička organizacija Srebrenica, a obzirom na broj zaposlenih kao i izdvajanja finansijskih sredstava iz budžeta opštine Srebrenica u iznosu od 30.000 do 40.000 KM na godišnjem nivou, kapaciteti ove organizacije su dosta skromni.
PREPOROD, KAKAV SREBRENICA I ZASLUŽUJE

BH BUSINESS MAGAZINE:
Koji su infrastrukturni projekti planirani za realizaciju u ovoj godini?

DURAKOVIĆ:
Platforma “Srebrenica 2020”, koju sam predstavio na lokalnim izborima 2012.godine kao kandidat za načelnika opštine Srebrenica, sadržava više segmenata za oporavak i razvoj Srebrenice, sa prioritetom na razvoj industrije, rudarstva, putne infrastrukture, turizma i drugih oblasti, te je tada i nastala ideja o organizovanju konferencije koja će pružiti mogućnosti svim subjektima da se na nesvakidašnji način, a ne kao što je bila dosadašnja praksa, investira u Srebrenicu, s ciljem stvaranja optimalnih uslova za ekonomski razvoj i bolji život građana, kako bi se stvorila pozitivna slika Srebrenice.
Na toj ideji se radilo tokom 2013. i 2014. godine, te su tako stvoreni preduslovi za organizovanje konferencije investiciono-razvojnog karaktera.
Tako je u septembru 2015.godine organizovana “Investiciono-razvojne konferencije Srebrenica 2015”, a kao rezultat su sredstva obezbjeđena od Vlade Srbije, Vijeća Ministara BiH i Vlade RS-a. Obezbjeđena sredstva u iznosu oko 16 miliona KM, bit će, u najvećem djelu implementirana tokom 2016.godine i to na rekonstrukciju putne infrastrukture glavne saobraćajnice užeg dijela grada dužine oko 5 kilometara, izgradnju porušenog mosta i pristupne saobraćajnice na jezeru Perućac, regulaciju korita rijeke Križevice u dužini 2,5 kilometara, izgradnju dječijeg obdaništa, proširenje industrijske zone Potočari, sanaciju regionalnog puta u Skelanima i izgradnju trotoara u Mjesnoj zajednici Skelani.

 

NA GRAĐANIMA JE DA SUDE

BH BUSINESS MAGAZINE:
Gospodine Duraković, kakav je Vaš stav o sintagmi “Općinski načelnik-menadžer”?

DURAKOVIĆ:
U savremenom svijetu menadžer je neko ko, prije svega ima menadžerske sposobnosti da upravlja i radi sa timom.
Ono što ne mogu poistovjetiti sa menadžerom u privredi i poziciju načelnika opština, posebno kada sam ja u pitanju, jeste činjenica da sam čovjek koji je 1995. godine bio šesnaestogodišnjak, preživio genocid, izgubio brojnu rodbinu, napravio zaokret i nakon deset godina ponovo došao da vodi ovu Opštinu, unutar sistema koji je imao najmeru da nas uništi.
Dakle, moje psihičko stanje više nije normalno. Ono je sa tolikim psihološkim efektom, uzme li se u obzir činjenica da svakodnevno viđam ljude koji su činili zločine, da viđam i sarađujem sa onima koji su htjeli da nas unište, da u skupštinskim klupama sjede ljudi koji su bili učesnici rata. Zbog toga ne mogu imati normalnu menadžersku poziciju, nego političku mudrost, menadžerske sposobnosti i čuvatnje emocija.
Ne smijem raditi sa emocijom tim više šta sam lično preživio sve strahote kao Bošnjak, nego moram imati neutralan stav za dobrobit svih. S tim u vezi moja pozicija menadžera i pozicija nekog drugog načelnika opština u Bosni i Hercegovini nije ni približno ista.
Ovdje je riječ o drugačijim okolnostima i onome što je, nažalost, naša ratna hipoteka.
S tim mi moramo da se nosimo. S druge strane Srebrenica je opština u kojoj je tokom rata gotovo sve uništeno, od čega i 6,6 hiljada kuća koje su srušene do temelja. Porušeno je 20 škola, 27 džamija, tri industrijske zone koje su upošljavale 13 hiljada ljudi.
Dakle, bili smo na nuli i psihički i fizički i biološki.
To je jedan ogroman teret i odgovornost, Sizifov posao u kojem se, unatoč svim negativnim stvarima pokušavamo boriti i opstati.
Veliki je pritisak i fokus na Srebrenicu, kako medijski, politički, međunarodne zajednice i ostalih faktora. Najviše se od nas očekuje, a najviše smo izgubili i stradali.
Kako biti menadžer, dvadeset godina nakon rata, u kojem smo izgubili sve one koji su ovdje bili menadžeri i pravili od Srebrenice izrazito razvijenu opština, nekada četvrtu po ekspanziji razvoja u BiH. Ovdje smo izgubili menadžere, profesore, doktore, nastavnike, inžinjere.
Sada nemate ništa i počinjete iznova.
Biti načelnik Opština jeste privilegija.
Imate veću javnu poziciju i uticaj, mogućnost kontakata, medijsku prisutnost .
Ali istovremeno nosite i veliki teret i odgovornost da sve ono što radite je budno praćeno.
Imam odgovornost prema onima koji ovdje žive, prema onima koji su protjerani, onima koji bi trebali ovdje da žive i odgovornost prema onima koji leže u memorijalnom centru Potočari.
To je višestruki posao koji sve to moram upakovati moralno, politički i pravno.
Iako je ovo težak posao, ponosan sam što sam načelnik Srebrenice.
Nisam zadovoljan sa svim onim što smo uradili. Može to uvijek više, ali sam uvjeren da ono što smo uradili jeste ispravno i za ovaj period dovoljno.
Načelnici bh. općina bliži su građanima od drugih političara i najviše znaju puls naroda, ali nažalost, nemaju mehanizme i uticaj da mogu mijenjati konkretne stvari na terenu i popravljati život tih ljudi.
Vjerujem da će se u budućnosti, kroz ustavna uređenja, doći do korektnijeg rješenja za sve lokalne zajednice, da od resursa kojima raspolažu mogu razvijati opštinsko područje.
Volim izazove, a na građanima je da sude koliko sam uradio na ovoj poziciji.

BIOGRAFIJA
Ćamil Duraković rođen je 18. januara 1979. godine u Srebrenici. Jedan je od preživjelih žrtava genocida, koje su putem “Marša smrti” u julu mjesecu 1995. godine stigli do Tuzle. Nakon toga je, sa svojom porodicom, izbjegao u Sjedinjene Američke Države gdje je završio Fakultet pravosudne uprave i savjetne psihologije. Tamo je stekao i pet godina radnog iskustva u oblasti pravosudne uprave.
U aprilu 2005. godine vratio se u Srebrenicu sa željom da iskoristi stečena znanja i doprinese povratku u svoju zajednicu. Do 2008. godine je radio je u Administrativnoj službi opštine Srebrenica na upravljanju Centrom za pružanje usluga građanima, te kao savjetnik Načelnika opštine za međunarodne odnose.
Od 2008. godine je vršio funkciju zamjenika Načelnika opštine Srebrenica sve do smrti Načelnika opštine Osmana Suljića u martu 2012. godine, kada je preuzeo načelničku dužnost.
Na opštinskim izborima 2012. godine, kao nezavisni kandidat, dobio je povjerenje građana Srebrenice.
Oženjen je i sa suprugom Merdisom i kćerkama Ajnom i Merjem živi u Srebrenici.