NIKOLA KRAGULJ

GRADIŠKA JE MJESTO
U KOJE TREBA DOĆI I OSTATI

     Tekst: Rašid Hakić
Fotografije: Općina Gradiška

Zahvaljujući geoprometnom položaju, plodnom poljoprivrednom zemljištu, rijeci Savi i drugim prirodnim bogatstvima općina Gradiška decenijama je bilježila konstantu privrednog progresa i bila mjesto nadasve ugodnog življenja.

Šta su bile osnovne karakteristike prijeratnog privrednog ambijenta,  do kojeg nivoa je privredni razvoj dosegao u proteklih petnaestak godina, šta ovu lokalnu zajednicu čini povoljnom za realizaciju poslovnih ideja i koja je uloga lokalnih organa uprave u svemu navedenom,?

0dgovore  na ova i druga pitanja koja tretiraju privrednu problematiku dao je Nikola Kragulj, prvi čovjek općinske administracije općine Gradiška, vrsni poznavalac prilika u javnom sektoru i privredi BiH, koji sintezom stručnosti i respekta vrijednog radnog iskustva čini sve da ova lokalna zajednica ponovo bude među najrazvijenijim općinskim sredinama.

A rezultati, naročito u proteklih sedam godina,  više su nego očiti. 

DECENIJE PRIVREDNE PROGRESIJE

BH BUSINESS MAGAZINE: Gospodine Načelniče, koji period je posebno značajan za ovu lokalnu zajednicu sa aspekta privredne progresije?

N. KRAGULJ: Prije svega treba navesti da su za postojeći izgled Gradiške, ali i čitavog područja lokalne zajednice zaslužne generacije onih koji su obitavali na ovom području i na sebi svojstven način kreirale ono što danas imamo. Ipak, proces značajnijeg investiranje u po-ljoprivredu i industriju, ali i prateće infrastrukturne projekte, započeo je početkom šesdesetih godina prošloga vijeka.

Jedan od tih pratećih infrastrukturnih projekata bio je i regulisanje toka rijeke Save na čitavom dijelu koji zahvata područje opštine Gradiška, što je podrazumijevalo i izgradnju nasipa u cilju odbrane od poplava, a rezultiralo je značajnim razvojem poljoprivrede u državnom i privatnom sektoru.

U tom periodu došlo je i do značajnije migracije stanovništva prema gradu, kao posljedice razvoja industrije kako na ex jugoslovenskim prostorima, tako i na području opštine Gradiška.

Ipak, najznačajniji prirodni potencijal  su poljoprivredne površine, koje čine dvije trećine ukupne površine opštine koja iznosi 702 kilometra kvadratna.

To je determinisalo privredni razvoj i obezbijedilo dugogodišnje uspješno poslovanje Poljoprivredno-industrijskog kombinata „ Mladen Stojanović“, koji je bio okosnica razvoja u poljoprivrednoj i prerađivačkoj industriji.  Raspoloživi prirodni resursi posebno su uticali na razvoj vočarstva, povrtlarstva i stočarstva, a rezultat toga su veliki zasadi jabuke, kruške i drugih vrsta voća, te dugogodišnjeg uspješnog poslovanja farme muznih krava i tovnih svinja, što se održalo i do danas.

Višedecenijsko tehničko-tehnološko osavremenjavanje i praćenje svjetskih trendova, u sintezi sa adekvatnom kadrovskom politikom, rezultiralo je time da je krajem osamdesetih godina poljoprivreda na području opštine Gradiška imala učešće od 40 posto ukupnog društvenog bruto proizvoda.

Uporedo sa stavljanjem u funkciju prirodnih potencijala razvijala se prehrambena, ali i druge grane industrije.

Svojevrsna specifičnost ovog područja je i izgradnja prve pilane koja je počela sa radom prije 160. godina, a bazna osnova početka drvoprerade bile su znatne količine šumskih sortimenata, prevashodno viskokvalitetne bukovine.

S tim u vezi razvijala se i proizvodnja masivnog, tapaciranog i pločastog namještaja. U oblasti metalske industrije uspješni privredni subjekti  bili su „Metal“ i „Jelšingrad“, koji je proizvodio teške mašine za građevinarstvo, te „Standard“ koji se bavio preradom  plastike za potrebe proizvodnje elektroinstalacionog i drugih vrsta  materijala.

Privrednu mapu upotunjavala su i preduzeća  u oblasti tekstilne industrije i građevinarstva, odnosno nisko i visokogradnje, te eksploatacije šljunka iz rijeke Save, sa istovremenim aktivnostima na izgradnji odbrambenog sistema od poplava.

Sve to rezultiralo je da i navedene grane industrije učestvuju sa 40 odsto u ukupnom bruto društvenom proizvodu, a preostalih 20 odsto činile su trgovinska i druge vrste uslužnih djelatnosti.

Bitno je naglasiti i činjenicu da su svi privredni subjekt poslovali u sastavu velikih sistema (RMK, JELŠINGRAD, UNIS), te da su bili izvozno orjentisani,što je obezbjeđivalo progres i vanprivrednih djelatnosti, kao što su školstvo i zdravstvo, a samim tim i progres ukupnog društveno-ekonomskog razvoja. Rezultat svega toga je 15 000 radnika koji su, krajem osamdesetih godina, bili zaposleni u privrednim subjektima i činjenica da je opština Gradiška bila među četrnaest najrazvijenijih lokalnih zajednica Bosne i Hercegovine.

BH BUSINESS MAGAZINE: Kakvim možete ocijeniti stanje općinske privrede neposredno nakon okončanja nemilih dešavanja ?

N. KRAGULJ: U suštini posmatrano dijelili smo sudbinu šireg okruženja i svega onoga što se u periodu od 1991. do 1995. godine dešavalo na nekadašnjem ex jugoslovenskom prostoru. To se, pored ostalog, odnosilo i na veoma tešku privrednu situaciju, izazvanu prestankom rada nekada velikih poslovnih sistema, u okviru kojih su djelovali privredni subjekti sa ovog područja. Istini za volju, dio poslovnih aktivnosti je zadržan, ali nedovoljan za stvaranje novih vrijednosti, potrebnih za elementarno funkcionisanje i ekonomsku opravdanost.

Ova konstatacija prevashodno se odnosi na metalsku, tekstilnu i građevinsku industriju, dok je oblast poljoprivrede omogućavala kakvo-takvo  angažovanje. Međutim, problem u ovom slučaju odnosio se na blokadu plasmana roba u šire okruženje.

Zbog toga sam se 1998. godine, kao ministar  trgovine, a u cilju deblokade takvog stanja, angažovao na ukidanju dozvola na trgovinu između Republike Srpske i Federacije Bosne i Hercegovine, što je omogućilo značajnije stavljanje u funkciju raspoloživih kapaciteta.

U tom periodu započela je i tranzicija vlasničkih odnosa u privredi, koja u datim okolnostima i nije mogla rezultirati znatno drugačijim ishodom od onog koji je evidentan. I u ovom slučaju dijelili smo sudbinu šireg okruženja, pri čemu se proces privatizacije može ocijeniti sve samo ne pozitivan.

Jedan od razloga leži i u činjenici da je oprema koja nije uništena, bila tehnološki zastarjela i samim tim nekonkurentna, a nemali problem bila je kadrovska struktura uposlenih.

Sve to rezultiralo je znatno sporijim privrednim oporavkom od očekivanog i do 2000. godine dostignuto je samo 50 posto privrednih aktivnosti u odnosu na prijeratni period.

BH BUSINESS MAGAZINE: Šta danas predstavlja nosioce privrednih aktivnosti općine Gradiška?

N. KRAGULJ: Već sam naglasio da su i decenijama ranije poljoprivredni potencijali imali značajnu ulogu u razvoju ovog područja. To se ni do danas nije promijenilo, a jedina razlika odnosi se na strukturu vlasništva, odnosno sadašnji privatni sektor. U oblasti poljoprivrede uspješno posluje nekoliko voćarskih firmi koje raspolažu sa ukupno 2 500 hektara na kojima se godišnje uzgoji oko 50 000 tona jabuka, krušaka i drugih vrsta voća.

Razvijeno je i stočarstvo, proizvodnja mlijeka, te svinjogojstvo. U oblasti metalne industrije posluje nekoliko privrednih subjekata od kojih i „Metal“, koji je privatiziran i sa znatno manje zaposlenih u odnosu na predratno stanje. Tekstilnom industrijom bavi se nekoliko firmi koje uglavnom rade lon poslove za ino partnera, a u oblasti građevinarstva nekoliko privrednih subjekata bavi se izvođenjem građevinskih radova, te proizvodnjom građevinskog materijala.

U drvoprerađivačkom sektoru prednjači privredni subjekt  koji je privatizovan i čiji godišnji izvozni poslovni aranžamani iznose oko 7 miliona eura. I u prijeratnom „Radnik-u“ prije nekoliko godina okončan je proces privatizacije od strane investitora iz Poljske, gdje je zastupljena proizvodnja tapaciranog namještaja, a na području opštine djeluje još nekoliko manjih drvoprerađivačkih firmi, te privredni subjekt koji se bavi preradom plastike.

AMBICIOZNI RAZVOJNI PLANOVI

BH BUSINESS MAGAZINE: Šta su bili osnovni elementi strategije razvoja općine Gradiška u proteklih nekoliko godina, u kojoj mjeri su realizovani i šta će biti prioriteti za naredni period?

N.KRAGULJ: Planskim dokumentima strategije razvoja u proteklih osam godina prioritetno smo definisali smanjenje nezaposlenosti, te realizovali niz aktivnosti kako bi opštinsko područje učinili mjestom ugodnog  življenja.

Potvrda toga jeste i činjenica da smo u oblasti putne infrastrukture realizovali niz projekata u gradu i svim selima, čime smo obezbijedili da kvalitetnim asfaltnim putevima ista budu povezana sa gradskim središtem, a sve u cilju bržeg i kvalitetnijeg plasmana proizvoda širem tržištu i poboljšanja uslova života uopšte.

Značajni projekti u oblasti vodovoda i kanalizacije realizovani su i u gradskoj zoni, što će biti nastavljeno i u narednom periodu, a vrijedni pomena su i uspješno realizovani projeki  ulične rasvjete, instalisanja video nadzora na području čitavog grada i izgradnje savremenog Centra za kulturu, koji je prije nekoliko godina uništen u požaru.

 U fazi izgradnje je i sportska dvorana, a termin planovima je planirano da u funkciji bude do kraja godine. Ništa manje značajna nije i svojevrsna deblokada ulica, čija posljedica je granični prijelaz i sve ono što isti u suštini znači. Time smo grad „otvorili“, stvorivši uslove za kupovinu zemljišta od strane onih koji žele realizovati poslovne ideje i to smatramo našim najvećim doprinosom razvoju.

Bitno je navesti i to da smo maksimalno pojednostavili procedure u domenu izdavanja građevinskih dozvola i drugih dokumenata neophodnih investitorima da u što kraćem roku i na što lakši način počnu sa investiranjem na području opštine.

Ono što predstoji u narednom periodu jesu aktivnosti na još većem rasterećenju gradske sredine od saobraćajne opterećenosti, izgradnjom obilaznice, izmiještaljem graničnog prelaza na drugu lokaciju na području opštine,  te izgradnja mosta na rijeci Savi.

Time ćemo obezbijediti još bolje pretpostavke za nova investiranja, obzirom da ćemo, veoma brzo, biti najbliži Evropskoj uniji.

RAZVOJNE ŠANSE

BH BUSINESS MAGAZINE: Koji su razvojni potencijali i šta je ono što bi trebalo opredijeliti investitore da na području ove lokalne zajednice realizuju svoje poslovne planove?

N.KRAGULJ: Značajni razvojni potencijali opštine nalaze se u stvorenim resursima, odnosno postojećoj privrednoj strukturi, zasnovanoj na prehrambenoj, drvoprerađivačkoj, metaloprerađivačkoj i tekstilnoj industriji, građevinarstvu, turizmu, ugostiteljstvu, te raznim oblicima uslužnih i zanatskih djelatnosti.  Danas je u Gradišci aktivno oko 500 privrednih subjekata, koji uglavnom spadaju u red malih i srednjih preduzeća.

Na području opštine definisane su dvije poslovne zone u kojima je pripremljeno građevinsko zemljište koje stoji na raspolaganju potencijalnim investitorima  i to poslovna zona Cerovljani-Berek, deset kilometara udaljena od jezgra grada i oko hiljadu metara je udaljena od trase auto-puta Banja Luka – Gradiška, na površini od 26,6 hektara, te poslovna, odnosno agroindustrijska zona Nova Topola, dvanaest kilometara udaljena od jezgra grada i 300 metara od magistralnog puta M16 Balja Luka-Gradiška.

U pripremi su još tri poslovne zone i to Čatrnja, Jelšingrad i Bok Jankovac, koje su u neposrednoj blizini grada.

INVESTICIONE PREDNOSTI

–      Ubrzane procedure registracije, izdavanja dozvola i rješenja na lokalnom nivou u odnosu na okruženje.

. Porez na dobit iznosi 10% uz mogućnost  transfera. Svi proizvodi su uglavnom oslobođeni od  carinskih opterećenja, a prisutna je određena stimulacija na planu izvoza.

–      Općina je spremna, za  svoje dugoročno planirane projekte i ideje, prihvatiti sufinansiranje od strane domaćih i inostranih partnera, a spremna je da se uključi i u javno-privatno partnerstvo u cilju povećanja društveno-ekonomskog razvoja, poboljšanja prosperiteta općine i približavanja evropskim standardima.

–      Podrška u postupku dobijanja dozvola na višim nivoima.

BIOGRAFIJA

Nikola Kragulj rođen je 19. aprila 1946. godine u Brezik Lipicima, općina Gradiška. Akademsko zvanje diplomiranog ekonomiste stekao je 1971. godine u Zagrebu. Dosadašnje radno angažovanje proveo je u javnom sektoru i privredi.

U periodu od 1974. do 1978. godine bio je poslanik u Skupštini SFRJ. Od 1986. do 1989. godine bio je predsjednik Općinskog komiteta SKJ Gradiška. U periodu od 1998. do 2000. godine bio je ministar u Vladi Republike Srpske, a od 2001. do 2002. zamjenik ministra vanjske trgovine i ekonomskih odnosa u Savjetu ministara BiH.

Više puta biran je za poslanika u Narodnoj skupštini Republike Srpske, a od 2002. do 2004. bio je poslanik u Predstavničkom domu Parlamenta BiH.

Od novembra 2004. obavlja poslove Načelnika opštine.  Član je Glavnog odbora SNSD-a, Izvršnog odbora Glavnog odbora SNSD-a od osnivanja stranke i predsjednik Općinskog odbora SNSD-a Gradiška.

Doditnik je brojnih priznanja i nagrada od koji i priznanja „Najmenadžer 2010.“, za kako je navedeno u obrazloženju žirija „Pravljenje moderne, urbane i otvorene gradske sredine i opštinskog područja u cjelini“.

Oženjen je i otac jednog djeteta.